آلودگی هوا خطری شناخته شده برای سلامتی
آیا درباره تاثیر آلودگی هوا بر روی بدن اطلاعات کافی دارید؟ آلودگی هوا علاوه بر سیستم تنفسی بر عملکرد سایر دستگاه های بدن اثرات منفی می گذارد.
آلودگی هوا یک تهدید جدی بر عملکرد سیستم تنفسی می باشد. تحقیقات انجام شده در سال های اخیر، بیانگر این موضوع مهم هستند که آلودگی هوا به ویژه آلودگی شهرهای بزرگ، بر افزایش بروز بیماری های قلبی – عروقی، تضعیف سیستم ایمنی بدن، دیابت، چاقی، اختلالات عصبی و اختلالات دستگاه تولید مثل تاثیر زیادی می گذارد.
آلودگی هوا باعث ایجاد افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری، خستگی و خواب آلودگی، کم توجهی و بیش فعالی کودکان می شود.
آلودگی هوای تولید شده توسط وسایل نقلیه موتوری موجود در شهرها، مشخص ترین شکل آلودگی هوا می باشد. این نوع آلودگی با منشاء انسانی، عناصر خطرناکی را تولید می کنند مانند اوزون، اکسیدهای نیتروژن، اشکال مختلف کربن، اکسیدهای گوگرد، هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای، ترکیبات آلی فرار و ذرات ریز دیگر.
آلودگی هوا موجب افزایش استرس اکسیداتیو و تولید رادیکال های آزاد در بدن می شود. در نتیجه میزان آسیب و التهاب سلول ها بیشتر شده و زمینه ای مناسب برای بروز انواع بیماری های مزمن و انواع سرطان فراهم می شود. استرس اکسیداتیو به عدم تعادل میان آنتی اکسیدان های بدن و رادیکال های آزاد می گویند. رادیکال های آزاد، باعث تخریب و سرطانی شدن سلول های سالم بدن می شوند.
آژانس بین المللی سازمان جهانی بهداشت یا WHO در سال 2013 میلادی، از آلودگی هوا تحت عنوان عامل سرطان زا یاد کرد.
منابع اصلی آلودگی هوا
- دود ناشی از وسایل نقلیه
- سوزاندن نفت کوره و گاز طبیعی جهت گرم کردن خانه و پخت و پز
- دود کارخانه ها
- نیروگاه هایی که با سوخت فسیلی کار می کنند.
- دود ناشی از تولید مواد شیمیایی
- دود ناشی از آتش سوزی های جنگلی
- خاکستر و گازهای تولید شده از فوران های آتشفشانی
- گاز متان که از تجزیه مواد آلی در خاک تولید می شود.
اثرات آلودگی هوا بر سلامتی بدن
- ایجاد مشکلات تنفسی
آلودگی هوا باعث آسیب به ریه ها می شود. آلودگی موجب ابتلا به آسم، آمفیزم، بیماری انسدادی مزمن ریه یا COPD و سایر بیماری های تنفسی می شود. عفونت های حاد سیستم تنفسی تحتانی به ویژه ذات الریه در کودکان به دلیل مواجهه با دود ناشی از سوخت بیومس ایجاد می شود. بروز این عفونت ها، دلیل مرگ و میر حداقل 2 میلیون کودک زیر 5 سال می باشد.
- به آسیب تدریجی بافت ریه، مخصوصا آسیب و تخریب کیسه های هوای کوچک در ریه آمفیزم می گویند.
- گروهی از بیماری های برونشیت مزمن و آمفیزم که موجب مسدود شدن مسیر جریان هوا و بروز مشکلات تنفسی می شود، را بیماری انسدادی مزمن ریه می گویند.
- ایجاد بیماری های قلبی – عروقی
آلودگی هوا موجب تشکیل پلاک هایی در دیواره عروق خونی می شود. در نتیجه عروق تنگ شده و عبور جریان خون به سختی انجام می شود. این مسئله باعث افزایش فشار خون و وارد شدن فشار بر قلب می شود.
آلودگی هوا موجب افزایش احتمال بروز سکته های مغزی در خانم ها می شود. خانم هایی که یائسه هستند، اگر در هر روز برای مدت زمان کوتاهی در معرض اکسیدهای نیتروژن قرار داشته باشند، با افزایش خطر سکته مغزی مواجه می شوند.
همچنین قرار داشتن خانم های باردار در معرض آلودگی هوای ناشی از دود وسایل نقلیه موتوری، موجب افزایش فشار خون خواهد شد. فشار خون بالا در خانم باردار باعث تولد نوزاد با وزن کم، احتمال زایمان زودرس و مرگ جنین یا مادر می شود.
- احتمال بروز سرطان
قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در دراز مدت موجب بروز سرطان پستان در خانم ها می شود. سرطان ریه مهمترین آسیب قرار گرفتن در معرض آلودگی می باشد. وجود مواد سمی در هوا بخصوص متیلن کلراید که در پاک کننده های رنگ کاربرد دارد، احتمال بروز سرطان پستان را افزایش می دهد. کسانی که با بنزن سرو کار زیادی دارند، در معرض ابتلا به سرطان خون قرار دارند. خانم ها در مواجهه با دوده ناشی از استفاده از سوخت های زغال سنگ در محیط خانه، بیشتر دچار سرطان می شوند.
تاثیر آلودگی هوا در دوران جنینی
تنفس ذرات ریز آلاینده با اندازه کوچکتر از 5/2 میکرون توسط خانم های باردار، موجب آسیب به رشد مغز جنین می شود. این آلودگی می تواند باعث بروز مشکلات شناختی و عاطفی در دوران نوجوانی، ابتلا به فشار خون بالا در دوران کودکی شود. آلودگی می تواند باعث بروز بیماری های کم توجهی و بیش فعالی کودکان شود. همچنین قرار گرفتن در معرض آلودگی باعث تولد نوزاد با وزن کم و یا مرگ نوزاد قبل از تولد می شود. قرار گرفتن مادر باردار در معرض آلودگی در سه ماهه سوم بارداری، موجب بروز بیماری اوتیسم در نوزاد می شود..
تاثیر آلودگی هوا روی سلامتی کودکان
- افزایش عفونت های تنفسی
- خطر ابتلا به آسم
- درد گوش میانی و سایر عفونت های حاد دستگاه تنفسی فوقانی
- توبرکلوزیس یا سل
- سرطان حلق
- سرطان حنجره
- کاتاراکت
- احتمال بروز برونشیت در کودکان مبتلا به آسم
- آسیب های ریوی
10-آسیب های ذهنی
- کاهش یادگیری
- عدم تمرکز
- افزایش فشار خون بالا
تاثیر آلودگی بر سلامتی سالمندان
آلودگی هوا باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر و زوال عقل می شود. ایجاد مشکلات حافظه در زنان بالای 65 سال در معرض آلودگی بیشتر مشاهده می شود. قرار گرفتن در برابر آلودگی، احتمال بروز اختلالات عصبی به ویژه بیماری پارکینسون را افزایش می دهد
تاثیر آلودگی بر چه کسانی بیشتر است؟
- خانم های باردار
- کارگرانی که در فضاهای باز کار می کنند.
- افراد سالمند
- کودکان زیر 14 سال
- ورزشکارانی که در محیط های باز فعالیت ورزشی انجام می دهند.
- افرادی که بیماری زمینه ای دارند.
- کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
وارونگی هوا چیست؟
هنگامی که اکسید نیتروژن و ترکیبات آلی فرار با اشعه های مضر نور خورشید واکنش می دهند، وارونگی هوا رخ می دهد. منابع اصلی تولید اکسید نیتروژن و ترکیبات آلی فرار، دود ماشین ها، اتوبوس ها، کامیون ها و تجهیزات کشاورزی و ساختمانی می باشند. این مشکل موجب تنگ شدن مسیرهای هوایی و تحت فشار قرار گرفتن ریه ها برای تامین اکسیژن می شود.
مشکلات وارونگی هوا
- ایجاد بیماری های تنفسی شدید مانند آسم، برونشیت، آسیب های ریه
- بروز علائمی مانند سرفه های زیاد، خس خس سینه، گلودرد، درد در قفسه سینه، خشک شدن گلو، حالت تهوع و سردرد
- ایجاد عفونت
- احساس خستگی زیاد
- عملکرد ضعیف ورزشکاران
