آیا درباره فلج معده اطلاعاتی دارید؟ در افراد مبتلا به بیماری فلج معده عضلات معده عملکرد درستی ندارند و غذا برای مدت زمان بیشتری در معده می مانند.
توضیحاتی درباره فلج معده
در افراد مبتلا به بیماری فلج معده یا گاستروپارزی، مواد غذایی برای مدت زمان طولانی تر در معده باقی می مانند زیرا اعصاب و عضلات معده کارایی خود را از دست داده و یا ضعیف شده اند. در این بیماران تخلیه معده با تاخیر انجام می شود. به همین دلیل بسیاری از مشکلات گوارشی ایجاد می گردد.
معمولا عضلات معده با انجام حرکات انقباضی مواد غذایی استفاده شده را خرد و هضم می کنند. در ادامه و خروج مواد غذایی از معده به روده کوچک، مراحل هضم و جذب بیشتر مواد غذایی در روده کوچک انجام می شود. در این بیماری حرکات انقباضی عضلات معده، بسیار ضعیف شده، به همین دلیل مواد غذایی برای مدت طولانی تر در معده باقی می مانند.
احتمال ابتلا به بیماری فلج معده در کسانی که به بیماری های زمینه ای مانند دیابت و کم کاری تیروئید مبتلا هستند، بیشتر از سایر افراد می باشد. بالا بودن سطح قند خون موجب آسیب به عصب واگ در معده می گردد. ابتلا به این بیماری ها، موجب تنبلی معده می شود.
علل ابتلا به بیماری فلج معده
تاکنون علت ایجاد کننده بیماری فلج معده به صورت قطعی، مشخص نشده است اما اختلال در عملکرد سیگنال های عصبی معده می تواند یکی از دلایل ایجاد کننده این بیماری باشد. هر گونه آسیب به عصب واگ ( عصب مسئول انقباض عضلات معده ) می تواند باعث بروز بیماری گاستروپارزی شود. سایر علل عبارتند از:
- ابتلا به دیابت
- ابتلا به کم کاری تیروئید
- عفونت های ویروسی
- ممکن است در زمان انجام جراحی های شکمی مانند باریاتریک نوعی جراحی کاهش وزن و یا گاسترکتومی یا برداشتن بخشی از معده، به عصب واگ آسیب برسد.
- استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی و یا مورفین ها
علائم بیماری فلج معده
- ریفلاکس معده به مری
- سوزش سر دل
- ایجاد حالت تهوع و استفراغ غذای هضم نشده
- احساس سیری برای مدت زمان طولانی
- سیر شدن سریع در زمان غذا خوردن
- ایجاد نفخ زیاد در شکم
- بزرگ شدن شکم
- ایجاد دردهای مزمن شکمی
- کم اشتهایی
- سوء تغذیه
- کاهش وزن
- سوزش قلب
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به گاستروپارزی قرار دارند؟
- افراد مبتلا به دیابت
- افراد مبتلا به کم کاری تیروئید
- افرادی که جراحی مری یا شکم انجام داده اند.
- افراد مبتلا به عفونت ویروسی
- افراد مبتلا به بیماری های سیستم مغز و اعصاب مانند ام اس و پارکینسون
- افراد مبتلا به اسکلرودرمی ( نوعی بیماری بافت همبند )
- کسانی که از داروهای خاصی استفاده می کنند. استفاده از داروهای ضد درد نارکوتیک موجب کاهش سرعت تخلیه معده می گردد.
- افراد مبتلا به بیماری آمیلوئیدورکه یک بیماری نادر محسوب می شود. در این بیماری نوعی پروتئین خاص در بافتهای مختلف بدن رسوب می کند.
روش های تشخیص بیماری فلج معده
اگر دچار علائم بیماری فلج معده هستید، باید حتما به یک پزشک متخصص گوارش با تجربه مراجعه کنید. پزشک با گرفتن شرح حال، انجام معاینات لازم، بررسی سابقه پزشکی و ابتلا به بیماری های زمینه ای، کار تشخیصی خود را انجام می دهد. سپس برای تایید نهایی و تشخیص قطعی بیماری، انجام آزمایشات و تستهای زیر را تجویز می کند:
- سونوگرافی: در این روش تشخیصی تصویربرداری از اندام های دستگاه گوارش با استفاده از اشعه ایکس انجام می شود.
- آندوسکوپی اندام های فوقانی سیستم گوارشی: در این روش تشخیص بیماری فلج معده پزشک متخصص از ابزاری به نام آندوسکوپ استفاده می کند که در انتهای آن دوربین وجود دارد. آندوسکوپ از مسیر گلو داخل مری و معده می گردد. پزشک با استفاده از دوربین موجود، وضعیت سیستم گوارشی را بررسی می کند.
- تست تنفسی کربن: در این آزمایش تولید گاز کربن دی اکسید در سیستم گوارشی بررسی می شود.
- آزمایش سینتی گرافی تخلیه معده: پزشک برای انجام این روش تشخیص بیماری فلج معده، مقدار کمی مواد رادیو اکتیو بی خطر را به بیمار می دهد تا همراه با غذا بخورد. پزشک با استفاده از اسکن، وضعیت اندام های سیستم گوارشی را بررسی می کند. با انجام این تست چگونگی هضم و تخلیه مواد غذایی از معده به روده ارزیابی می گردد.
- اسمارت پیل: بیمار در این روش تشخیصی قرص های کپسولی استفاده می کند که قابلیت ردیابی مواد غذایی در سیستم گوارشی را دارند.
روش های درمان بیماری فلج معده
به دلیل ناشناخته بودن دلیل واقعی بیماری فلج معده، روش درمان قطعی هم برای بیماری وجود ندارد. با رعایت توصیه های پزشک متخصص، داشتن رژیم غذایی سالم، رعایت سبک زندگی سالم و انجام روش های درمانی می توانید علائم بیماری را کاهش داده و بیماری را کنترل کنید.
- دارو درمانی
پزشک متخصص گوارش برای درمان علائم بیماری فلج معده با توجه به شدت بیماری از داروهای زیر استفاده می کند:
- مصرف دومپریدون جهت بهبود انقباضات عضلات معده
- اریترومایسین داروی آنتی بیوتیک موثر در انقباضات عضلات معده
- آنتی امتیک برای کنترل حالت تهوع و استفراغ
- انجام روش جراحی
اگر علائم بیماری فلج معده با استفاده از داروها بهبود نیابد، پزشک از روش جراحی استفاده می کند. در این روش یک تحریک کننده الکتریکی دارای باتری، زیر پوست شکم جایگذاری می شود. پالس های الکتریکی ایجاد شده توسط دستگاه باعث انقباض های عضلات معده می گردد.
- رعایت رژیم غذایی سالم
برای درمان بیماری فلج معده بهتر است از مواد غذایی با قابلیت هضم سریع استفاده کنید. بیماران باید وعده های غذایی کم حجم ولی در دفعات بیشتر داشته باشند. استفاده از مایعات زیاد برای بهبود روند هضم توصیه می شود. بیماران باید از مصرف برخی گوشت های قرمز و لبنیات پرهیز کنند. کشیدن سیگار، نوشیدن مشروبات الکلی و استفاده از نوشابه های گازدار برای بیماران اکیدا ممنوع است.
- استفاده از لوله تغذیه
در موارد شدید بیماری فلج معده پزشک استفاده از لوله تغذیه به صورت دائمی یا موقتی را پیشنهاد می کند. لوله تغذیه موقتی به نام نازوژژونال از مسیر بینی داخل سیستم گوارشی می گردد. از مسیر این لوله غذا مستقیم وارد روده کوچک می شود. در برخی موارد هم لوله تغذیه به نام ژژنوستومی از طریق ایجاد برش شکمی داخل روده می گردد.
- بوتاکس
در موارد شدیدتر بیماری فلج معده پزشک با کمک آندوسکوپی از روش تزریق بوتاکس به دریچه موجود بین روده و معده استفاده می کند. تزریق بوتاکس موجب شل شدن دریچه شده، در نتیجه مواد غذایی موجود در معده فرصت بیشتری برای خروج از معده به سمت روده را دارند.
کلام آخر
بیماری فلج معده یکی از بیماری های سیستم گوارشی می باشد که موجب بروز مشکلات و ناراحتی های زیادی در هضم و جذب مواد غذایی در دستگاه گوارش می گردد. استفاده نکردن از مواد غذایی دیر هضم و انجام تمرینات ورزشی منظم در هر روز، به بهبود علائم بیماری کمک می کند.