کم خونی کودکان یکی از مشکلات و بیماری های رایج در کودکان است. در این مقاله به بررسی این موضوع پرداخته ایم.
چرا آهن برای کودکان مهم است؟
وظیفه ی آهن انتقال و ذخیره ی اکسیژن در بدن، به وسیله ی خون است. اگر رژیم غذایی کودک شما فاقد آهن باشد، ممکن است موجب کم خونی کودکان شود.
کمبود آهن در کودکان، یک مشکل رایج است. کمبود آهن می تواند درجات مختلفی از خفیف تا شدید را شامل شود که تشخیص به موقع، می تواند از بروز بیماری های دیگر جلوگیری کند. در کم خونی کودکان که به دلیل فقر آهن است، تعداد گلبول های قرمز سالم کافی نیست. اگر کمبود آهن درمان نشود، رشد و تکامل کودک را تحت تاثیر قرار می دهد.
کم خونی کودکان چیست؟
کم خونی کودکان، یک اختلال خونی شایع است و زمانی رخ می دهد که تعداد گلبول های قرمز بدن، کمتر از حد طبیعی داشته باشد. اکسیژن در تمام بدن، توسط پروتئین هموگلوبین موجود در گلبول قرمز، حمل می شود. اگر این سلول ها یا این پروتئین به مقدار کافی نباشد، کم خونی ایجاد می شود.
کم خونی اغلب نشانه یک بیماری است تا خود بیماری. گاهی اوقات، کم خونی موقتی است و در اثر رژیم غذایی نادرست و یا از دست دادن خون، بوجود می آید. در برخی دیگر، کم خونی، نتیجه ی یک بیماری مزمن یا ارثی، از جمله اختلالات ژنتیکی، مشکلات خود ایمنی، سرطان ها و سایر بیماری هاست.
در حالی که بسیاری از انواع کم خونی های خفیف را می توان به کمک برخی از مکمل ها مانند شربت آهن سندروس، به راحتی درمان کرد. انواع خاصی از کم خونی، می تواند شدید، مزمن و یا تهدید کننده ی زندگی باشد.
انواع کم خونی عبارتند از:
- نارسایی کمبود آهن
- کم خونی ناشی از مقاومت به آهن (IRIDA)
- کم خونی سیدروبلاستیک مادرزادی
- کم خونی مگالوبلاستیک
- کم خونی همولیتیک
- کم خونی داسی شکل
- تالاسمی
- کم‌خونی آپلاستیک
- کم خونی فانکونی
- کم خونی Diamond-Blackfan
کم خونی، یک مشکل رایج در کودکان!
کم خونی، یک مشکل رایج در کودکان است. حدود 20 درصد از کودکان در ایالات متحده در مقطعی با کم خونی مواجه هستند.
انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد. احتمالا علل کم خونی کودک شما، یکی از موارد زیر است:
- کم خونی ناشی از فقر آهن: در این کم خونی، مقدار آهن در خون کافی نیست. آهن برای تشکیل هموگلوبین لازم است. این کم خونی، شایع ترین علت کم خونی است.
- کم خونی مگالوبلاستیک: این کم خونی زمانی رخ می دهد که گلبول های قرمز به دلیل کمبود اسید فولیک یا ویتامین B-12 بیش از حد بزرگ می شوند. پرنیشیوز یکی از انواع کم خونی مگالوبلاستیک، است. در این نوع کم خونی، مشکل جذب ویتامین B-12، برای ساخت گلبول های قرمز وجود دارد.
- کم خونی همولیتیک: این کم خونی زمانی رخ می دهد که گلبول های قرمز خون از بین می روند. علل مختلفی مانند عفونت های جدی یا مصرف داروهای خاص وجود دارد.
- کم خونی داسی شکل: این کم خونی یک نوع هموگلوبینوپاتی است. در کم خونی داسی شکل، به صورت ارثی، شکل گلبول های قرمز غیرطبیعی است.
- کم خونی کولی (تالاسمی): این نوع کم خونی، یکی دیگر از انواع کم خونی ارثی با گلبول های قرمز غیر طبیعی است.
- کم خونی آپلاستیک: این کم خونی در اثر نارسایی مغز استخوان در ساخت سلول های خونی به وجود می آید.
علائم
علائم کم خونی کودکان، می تواند متفاوت باشد. این علائم غیر اختصاصی هستند و می توانند نشانه های بیماری و اختلالات دیگر باشند. شایع ترین علائم کم خونی عبارتند از:
- رنگ پریدگی پوست و اجزای صورت
- افزایش ضربان قلب
- مشکل در نفس کشیدن
- کمبود انرژی و خسته شدن
- سردرد
- زخم یا تورم زبان
- زرد شدن پوست، چشم و دهان
- بزرگ شدن طحال (اسپلنومگالی) و کبد (هپاتومگالی)
- کندی رشد
- اختلال در بهبود زخم
به عنوان والدین، مهم است که در هنگام بروز این علائم به پزشک مراجعه کنید تا بفهمید این علائم مربوط به کم خونی است و یا به بیماری های دیگر خون مربوط می شود. از آنجایی که برخی از این علائم می‌توانند به شرایط دیگر نیز اشاره کنند و از آنجایی که کم خونی خود می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی دیگر باشد، مهم است که زود به آن رسیدگی کنید.
تشخیص بیماری
از آنجایی که کم خونی کودکان شایع است، پزشکان غربالگری معمولی برای آن انجام می دهند. به علاوه، در اغلب موارد، کم خونی هیچ علامتی ندارد. اکثر کم خونی کودکان با این آزمایشات خون تشخیص داده می شود:
- هموگلوبین و هماتوکریت: اغلب اولین آزمایش غربالگری برای کم خونی در کودکان، سنجش هموگلوبین و گلبول های قرمز خون است.
- شمارش کامل خون (CBC): شمارش کامل RBC، WBC و پلاکت ها و در بعضی از مواقع رتیکولوسیت ها از راه های تشخیص کم خونی به شمار می رود.
- اسمیر محیطی: نمونه کوچکی از خون زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا ببیند آیا طبیعی به نظر می رسد یا خیر. برای گرفتن نمونه خون، یک متخصص در این زمینه، یک سوزن را در رگ، معمولاً در بازو یا دست کودک، وارد می کند. ممکن است یک تورنیکت دور بازوی کودک پیچیده شود تا به پزشک کمک کند تا یک رگ پیدا کند. خون به داخل یک سرنگ یا لوله آزمایش کشیده می شود. در برخی موارد می توان با سوزن خون گرفت.
با توجه به نتیجه ی آزمایش خون، ممکن است کودک شما به نمونه های دیگری مانند آسپیراسیون و یا بیوپسی مغز استخوان نیاز داشته باشد. در آسپیراسیون، از مایع مغز استخوان و در بیوپسی از بافت مغز استخوان، نمونه گیری انجام می شود. این دو نمونه برای بررسی های دقیق تر یعنی چگونگی ساخت سلول های خونی انجام می شود.
راه های درمان
بسته به علت کم خونی کودکان، پزشک کودک شما ممکن است انواع مختلفی از درمان ها را توصیه کند. درمان اشکال مختلف کم خونی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مکمل های ویتامین و مواد معدنی
- تغییر در رژیم غذایی فرزندتان
- قطع داروهای مسبب
- درمان اختلال زمینه ای
- جراحی برای برداشتن طحال (اگر مربوط به کم خونی های همولیتیک خاص باشد)
- انتقال خون، در صورت لزوم (برای جایگزینی از دست دادن مقدار قابل توجهی خون)
- آنتی بیوتیک ها (در صورت لزوم اگر عفونت علت باشد)
- پیوند سلول های بنیادی (برای نارسایی مغز استخوان، مانند کم خونی آپلاستیک ، کم خونی فانکونی یا کم خونی Diamond-Blackfan )