خانواده به طور کلی نقش مؤثری در رشد کودک دارد و در متن زیر به بررسی کشمکش های والدین و تأثیر آن بر کودک پرداخته شده است.
توضیحاتی درباره خانواده
به طور معمول، در خانواده والدین می توانند بر سر خیلی از چیزها با یک دیگر دعوا کنند. از چیزهای خیلی کوچک از قبیل عوض کردن کانال تلویزیون گرفته تا چیزهای بسیار مهم دیگری از قبیل این که آن ها باید دارای یک فرزند دیگری نیز باشند، خطرات و احساست در آن ها می تواند بسیار زیاد باشد. لازم است بیان شود که همه دعواهای والدین خطرناک نبوده و باید از آن ها اجتناب کرد. حال باید بیان کرد که نوع و نحوه برخورد بزرگسالان با این دعواها و تعارضات در مقابل فرزندان شان، می تواند عواقب بسیار متفاوتی را در کودک در محیط خانواده ایجاد کند.
بررسی های صورت گرفته حاکی از این است که تعارض هایی که می توانند اثرات منفی قابل توجهی را بر روی کودکان ایجاد کنند، دارای ویژگی های زیر می باشند:
- به صورت مکرر می باشند: همیشه برای کسی شرایط می تواند بسیار استرس زا باشد که شاهد فریاد زدن دو نفر بر سر یک دیگر باشد. اما باید بیان کرد که وجود این شرایط برای کودکان کوچک ناراحت کننده تر است. والدین باید در جریان باشند که دعوای منظم آن ها در محیط خانواده، می تواند منجر به ناراحتی بیش تر در کودکان شود و هنگامی که کودک در مضیقه می باشد، سطح هورمون استرس کورتیزول افزایش می یابد. حال باید بیان کرد که در صورتی که این مشاجره فقط گاهی اتفاق بیفتد، سطح هورمونی کودک بلافاصله پس از آن قسمت به حالت عادی خود بر می گردد. با این حال، ولی باید گفت که وجود درگیری های مداوم، می تواند نوسانات مکرری را در سطح کورتیزول ایجاد نماید و الگوهای کورتیزول را دچار اختلال کند و منجر به مشکلات جسمی از قبیل کوچک شدن مغز، اختلال در خواب و هم چنین تضعیف سیستم ایمنی بدن شود. علاوه بر این، باید هم چنین بیان کرد که تعارضات مکرر نیز می تواند با افزایش مشکلات رفتاری از قبیل پرخاشگری، سرکشی و هم چنین اختلالات سلوک در کودک از قبیل نافرمانی مقابله ای همراه باشد. زمانی که در محیط خانواده بحث و جدل و هم چنین کشمکش بین والدین ایجاد شود باید بیان کرد که در این گونه موارد، معمولاً روابط فرزندان با والدین نیز بدتر خواهد شد و کودکانی که دعوای منظم والدین را تجربه می کنند، نیز واکنش پذیرتر هستند. هم چنین هنگامی که بعداً با درگیری مواجه می شوند، واکنش های آن ها نیز شدیدتر می شود. باید بیان کرد که این کودکان معمولاً بیش تر مستعد مسائل اضطرابی و مشکلات کناره گیری می باشند و دعواهای مکرر هم چنین باعث افزایش پرخاشگری کودک با خواهر و برادر و هم چنین هم سن و سالان در مدرسه می شود.
- شدبد و مخرب بودن: زمانی که والدین در مقابل فرزندان خود به شدت دعوا می کنند، کودک متوجه تنش، احساسات منفی و هم چنین تهدید درک شده می شود و علاوه بر این، هنگامی که کودک در معرض تاکتیک های تخریبی از قبیل پرخاشگری کلامی، خشونت فیزیکی و یا تهدیدهای عجیب و غریب قرار می گیرد، تمایل به داشتن رفتار پرخاشگرانه دارد. باید بیان کرد که در این گونه موارد است که معمولاً مشکلات عاطفی و مسائل مرتبط با سلامت روان از قبیل عزت نفس پایین، افسردگی، عصبانیت و هم چنین آسیب رساندن به خود در کودکان بیش تر بروز می دهد.
- مرتبط با کودک بودن: باید بیان کرد که تأثیر مشاجره والدین در خانواده در مقابل کودکان نیز به نحوه تعارض والدین بستگی دارد و اگر تعارض مرتبط با کودک باشد، ممکن است از این که به دعوا کشیده شود، احساس شرمندگی و نیز نگرانی کند و دعوای این چنینی نه تنها منجر به ایجاد ناراحتی در کودک می شود، بلکه تهدید کننده نیز می باشد. به طوری که باید بیان کرد که موضوعات درگیری از این نوع نیز تمایل به برانگیختن سطح بالاتری از پرخاشگری را دارند.
- حل شدن ضعیف تعارضات خانوادگی: زمانی که تعارضات خانوادگی حل نشود می تواند تأثیراتی منفی بر روابط زناشویی، روابط والدین و فرزند و هم چنین عملکرد خانواده داشته باشد و باید بیان کرد که وقتی که بحثی فاقد توضیح خوب باشد، یا حاوی سرزنش والدین و یا سرزنش کودک می باشد، در این زمینه آسیب های عاطفی به بچه ها می تواند بیش تر باشد به طوری که یک مطالعه صورت گرفته در این زمینه نشان داده است که برخی از کودکان، به ویژه پسران ممکن است که خود را برای این درگیری سرزنش کنند.
حال باید بیان کرد که برای کمک به کاهش تأثیرات ذکر شده بر روی سلامت کودکان راه ها و تکنیک های زیادی وجود دارد که در ادامه به آن ها پرداخته می شود:
- اجتناب کردن از دعواهای مخرب: مطالعات انجام شده حاکی از آن است که تعارض و اختلاف های زن و شوهر در محیط خانواده، می تواند برای توسعه بسیار مفید باشد و آن هم در صورتی که این تعارض ها سازنده باشند. رفتارهای مخرب تعارض از قبیل خشم غیر کلامی، رفتار خاموش والدین، یا کناره گیری والدین است و باید بیان کرد که این تاکتیک ها نیز کودک را به همان اندازه ناراحت می کند. بنابراین، بهترین اقدامی که می توان برای مقابله با دعواهای آزاد انجام داد، اجتناب از استفاده از استراتژی های مخرب می باشد. بنابراین، باید بیان کرد که اگر با احترام مخالف باشیم، همه استدلال ها بد نیستند و فرض کنید که دو بچه با هم دعوا می کنند، این که چگونه با یک دیگر مشکل خود را حل کنند از خانواده یاد می گیرند و به طور کلی باید بیان کرد که بچه ها نیز از رفتارهای والدین یاد می گیرند و به طوری که باید بیان کرد که مبادلات خصمانه بین والدین به صورت ناخواسته الگوی رفتار پرخاشگرانه می باشد.
- محدود کردن موضوعات اختلاف: باید بیان کرد که همه موضوعات مشاجره به یک اندازه برای بچه ها ناراحت کننده نمی باشند و باید بیان کرد که اختلاف نظر بر سر مسائل مالی، مسائل اقتصادی، مدیریت زمان و تعیین هدف بر احساسات کودک تأثیری ندشته اما اختلاف نظر در مورد تربیت کودک می تواند در این زمینه مؤثر باشد.
کلام آخر
در متن فوق به بررسی تأثیر کشمکش ها و اختلاف های والدین در خانواده و تأثیر آن بر کودکان پرداخته شده است و هم چنین راه حل هایی نیز ارائه شده است.