آیا درباره رفلاکس نوزادان اطلاعاتی دارید؟ به برگرداندن محتوای معده بعد از گذشت مدت زمان کوتاه بعد از تغذیه نوزاد، رفلاکس نوزادان می گویند.
توضیحاتی درباره رفلاکس نوزادان
به برگرداندن محتویات معده بعد از گذشت مدت زمان خیلی کوتاه از تغذیه نوزاد با شیر مادر و یا شیر خشک، رفلاکس نوزادان می گویند. معمولا این وضعیت با گذشت زمان و بزرگتر شدن نوزاد بهبود می یابد. این وضعیت در صورتی غیرطبیعی به شمار می آید که بعد از سن 18 ماهگی کودک، همچنان ادامه داشته باشد.
رفلاکس فیزیولوژیک نوزادان موجب بالا آمدن شیر از معده به داخل مری و یا دهان نوزاد بعد از پایان شیر خوردن می شود. حجم خیلی زیادی نداشته و باعث بروز مشکل در سلامتی نوزاد نمی گردد.
عضلات و زاویه محل متصل شدن مری به معده، به صورتی است که از برگشت محتویات معده به داخل مری و دهان جلوگیری می کند. اما در نوزادان به دلیل رشد ناکافی این عضلات، بسیاری از نوزادان مقداری از شیر خورده شده را به سمت مری و دهان بر می گردانند. با رشد عضلات و کامل شدن روند رشد، این مشکل بهبود می یابد.
علائم برگشت محتویات معده به مری و دهان
- آروغ زدن
- دردهای شکمی
- بی اشتهایی کودک
- بهانه گیری های غذایی نوزاد
- حالت تهوع و استفراغ مکرر
- احساس خفگی
- سکسکه
- سرماخوردگی و گلودردهای تکرار شونده
- طعم ترش در دهان
- عفونت گوش
- بی خوابی و بی قراری های شبانه
- کاهش وزن
چند روش برای کاهش رفلاکس نوزادان
رفلاکس نوزادان یک مشکل بسیار جدی و خطرناک نیست. با انجام چند روش می توان حجم مقدار برگرداندن محتویات معده را به حداقل رساند.
- در زمان شیر خوردن نوزاد دقت کنید که از بلع هوا توسط نوزاد جلوگیری شود.
- بعد از شیر خوردن نوزاد را بلند کنید. قرار دادن نوزاد بر روی شانه و یا دمر گرفتن نوزاد بر روی پا می تواند به خارج کردن هوای داخل معده نوزاد کمک کند. با ماساژ پشت نوزاد، گاز از داخل معده نوزاد بیرون می آید.
- در زمانی که نوزاد تازه شیر خورده است، به شکم نوزاد فشار وارد نکنید و اعضای بدن او را زیاد حرکت ندهید.
- تعویض پوشک، تعویض لباس و حمام کردن نوزاد را قبل از شیر خوردن و یا یک ساعت بعد از شیردهی انجام دهید.
- بهترین روش شیردهی زمانی است که نوزاد واقعا گرسنه شده است و گریه می کند. پرخوری نوزاد موجب بروز رفلاکس معده می شود. تغذیه ساعتی عامل بروز بسیاری از این مشکلات می باشد. توجه داشته باشید که گریه نوزاد همیشه به دلیل گرسنگی نیست.
رفلاکس نوزادان دلیل ابتلا به بیماری های مختلف
در برخی از مواقع رفلاکس نوزادان به دلیل ابتلا به بیماری های جدی تر ایجاد می شود، مانند:
- رفلاکس محتویات معده به داخل مری یا GERD : در بیماری GERD محتویات معده برگردانده شده به داخل مری، دارای اسید معده می باشند که موجب آسیب به مری می شوند.
- در بیماری تنگی پیلور که به ندرت ایجاد می شود، دریچه باریک موجود بین معده و روده کوچک مانع از تخلیه محتویات معده به روده باریک می شود.
- عدم تحمل غذا: نوزادانی که از شیر گاو تغذیه می کنند، نمی توانند پروتئین موجود در شیر را هضم کنند.
- ازوفاژیت ائوزینوفیلی: در این افراد نوع مخصوصی از گلبول های سفید خون به نام ائوزینوفیل تشکیل می شوند که موجب ایجاد زخم در مخاط مری می گردند.
- سندروم ساندیفر: نوزادان مبتلا به این سندروم، دچار کجی و چرخش غیر عادی سر می شوند که مشابه علائم تشنج می باشد. در برخی مواقع این سندروم موجب بروز رفلاکس می شود.
زمان مراجعه به پزشک متخصص
رفلاکس نوزادان یک مشکل طبیعی در بین نوزادان است. اما در صورت ایجاد یکی از موارد زیر حتما به یک پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
- وزن نوزاد افزایش نمی یابد.
- نوزاد با شدت زیاد تف می کند و یا استفراغ پرتابی دارد.
- تف کردن مایع زردرنگ از دهان
- تف کردن موادی که مشابه دانه های قهوه است.
- تف کردن خون
- پرهیز از غذا خوردن
- وجود خون در مدفوع
- وجود مشکلات تنفسی
- حالت تهوع و استفراغ بعد از سن 6 ماهگی و یا بیشتر شروع شده باشد.
نحوه تشخیص بیماری
پزشک متخصص نوزادان با انجام معاینه فیزیکی و پرسش هایی از مادر، تشخیص خود را انجام می دهد. اگر رشد نوزاد روند طبیعی داشته و کودک سالم باشد، انجام آزمایشات زیر لازم نیست. اما اگر نوزاد با مشکل کاهش وزن و علائم دیگر مواجه باشد، انجام آزمایشات زیر ضروری است.
- سونوگرافی برای تشخیص بیماری تنگی دریچه پیلور
- انجام تست های آزمایشگاهی: انجام آزمایش خون و ادرار
- پایش PH مری
- تصویر برداری به وسیله اشعه ایکس برای تشخیص ناهنجاری های دستگاه گوارش
- آندوسکوپی فوقانی
درمان غیر دارویی رفلاکس نوزادان
رفلاکس فیزیولوژیک نوزادان با گذشت زمان و افزایش سن نوزاد بهبود می یابد. به همین دلیل از درمان های دارویی استفاده نکنید.
- بعد از تغذیه نوزاد با ماساژ پشت نوزاد، آروغ نوزاد را بگیرید تا هوای اضافی موجود در معده خارج شود.
- مقدار شیری که نوزاد استفاده می کند، باید خیلی زیاد نباشد. در عوض تعداد دفعات شیردهی را افزایش دهید.
- زمان خوابیدن توجه کنید که سر و بالاتنه نوزاد بالاتر از بدن قرار گیرد و به سمت پهلو باشد.
- دور نگهداشتن نوزاد از دود سیگار و سایر دخانیات
- غلیظ کردن شیر خشک، شیر مادر و غلات مورد استفاده برای تغذیه نوزاد
- حذف شیر گاو از رژیم غذایی نوزاد
- اگر نوزاد با شیر خشک تغذیه می شود، حتما از شیرخشک های ضد حساسیت استفاده کنید.
تغذیه صحیح مادران شیرده و کودکان برای جلوگیری از بروز رفلاکس
مصرف برخی مواد غذایی مانند گلوتن، لبنیات و گندم می تواند موجب تشدید رفلاکس شود. این نوع غذاها باید از رژیم غذایی کودکان حذف شوند. خانم هایی که به نوزاد خود شیر می دهند، هم باید از مصرف برخی مواد غذایی پرهیز کنند تا نوزاد محتویات معده خود را به داخل مری و دهان بر نگرداند.
- شکلات
- قهوه
- غذای های خیلی چرب و پر از ادویه تند
- مواد غذایی اسیدی
- مصرف کمتر مواد غذایی آبکی مانند سوپ و آش
مصرف پروبیوتیک برای درمان رفلاکس نوزادان
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم هایی می باشند که فلور میکروبی روده را متعادل سازی می کنند. در نتیجه به بهبود عملکرد سیستم گوارشی کمک شایانی می کنند. نوزادانی که از محصولات پروبیوتیک استفاده می کنند، کمتر دچار استفراغ می شوند. میزان مدفوع این گروه از نوزادان بیشتر بوده و کمتر گریه می کنند.
فواید مصرف پروبیوتیک
- موثر در هضم غذا
- پیشگیری از ابتلا نوزاد به بیماری های عفونی
- وزن گیری مطلوب
- درمان یبوست
- درمان بیماری التهابی روده
- درمان سندروم روده تحریک پذیر
- درمان اسهال خونی
- پیشگیری از بروز اگزما و آلرژی
- بهبود رفلاکس و قولنج نوزادان
- مناسب برای افزایش باکتری های مفید روده در کودکانی که از داروهای آنتی بیوتیک استفاده کرده اند.
کلام آخر
درمان رفلاکس نوزادان معمولا با انجام برخی تنظیمات در تغذیه نوزاد امکان پذیر است. در مواردی که اختلال گوارشی نوزاد با انجام روش های غیر دارویی بهبود نیابد، پزشک از روش دارودرمانی و یا درمان جراحی استفاده می کند. روش جراحی در مواردی انجام می شود که رشد نوزاد دچار اختلال شده و یا مشکل تنفسی به وجود آمده باشد.
