آیا درباره ویتامین B12 اطلاعاتی دارید؟ کوبالامین یکی از ویتامین های گروه B می باشد که برای ساخت گلبول های قرمز خون و بهبود عملکرد سیستم مغز موثر است.
توضیحاتی درباره ویتامین B12
ویتامین B12 یا کوبالامین یکی از ویتامین های گروه B می باشد. این ویتامین در ساخت گلبول های قرمز خون و بهبود عملکرد سیستم مغز و اعصاب موثر است. تمام ویتامین های گروه B محلول در آب هستند و از طریق گردش خون به تمامی قسمت های بدن منتقل می شوند.
متاسفانه بدن انسان قادر به ذخیره کوبالامین نیست. مقادیر اضافی این ویتامین مهم از طریق ادرار از بدن خارج می شود. برای کسب ویتامین مورد نیاز باید رژیم غذایی غنی و کامل داشته باشید. کسانی که مشکلات سوء جذب مواد غذایی ندارند، می توانند با مصرف منابع غذایی حیوانی و یا مصرف مکمل های غذایی خوراکی دارای این ویتامین، نیاز روزانه خود را تامین کنند. اما کسانی که قادر به جذب مواد مغذی نیستند، می توانند از روش تزریق این ویتامین استفاده کنند.
برخی افراد به دلیل شرایط خاص مانند رژیم غذایی نامناسب، مشکلات گوارشی، مشکلات روده ای، ابتلا به عفونت، انجام عمل های جراحی در دستگاه گوارش و ابتلا به بیماری سرطان، دچار کمبود کوبالامین می شوند.
منابع غذایی کوبالامین
ویتامین B12 بیشتر در منابع حیوانی وجود دارد به همین دلیل کسانی که رژیم گیاهخواری دارند، برای جبران کمبود کوبالامین باید از مکمل های غذایی دارای کوبالامین استفاده کنند. خانم های باردار و مادران شیرده و کودکان هم بیشتر از سایر افراد نیاز به این ویتامین دارند.
ویتامین B12 در انواع گوشت قرمز و سفید مانند گوشت گاو، بره، مرغ و ماهی، تخم مرغ و لبنیات مانند شیر، ماست و پنیر یافت می شود. معمولا این ویتامین در منابع گیاهی وجود ندارد.
ویتامین B12 موجود در منابع حیوانی به پروتئین ها متصل است. این ویتامین در اثر فعالیت اسید کلریدریک و آنزیم پروتئاز معده در داخل معده آزاد می شود.
فواید استفاده از ویتامین B12
ویتامین B12 پیچیده ترین و بزرگترین نوع ویتامین از نظر ساختاری محسوب می شود. این ویتامین به عنوان کوفاکتور آنزیمی در عملکردهای بدن کاربرد دارد.
- حفظ عملکرد طبیعی مغز
- حفظ سلامتی سیستم عصبی
- تولید سلول های رشته های عصبی در بافت عصب
- تولید گلبول های قرمز خون در مغز استخوان
- سنتز و تعدیل DNA
- متابولیسم سلولی
- سنتز اسیدهای چرب و تامین انرژی مورد نیاز بدن
- موثر در جذب بیشتر اسید فولیک
- پیشگیری از بروز بیماری کم خونی
- تکثیر سلول های مخاطی موجود در دیواره دستگاه گوارش
کوبالامین موثر در پیشگیری از بروز بیماری کم خونی مگالوبلاستیک
وجود ویتامین B12 برای ساخت گلبول های قرمز خون موثر است. در بدن انسان هر دقیقه میلیون ها سلول خونی از نوع گلبول قرمز تولید می شود. وجود این ویتامین باعث رشد و تکثیر این سلول ها می گردد. در صورت کمبود این ویتامین در بدن، تولید گلبول های قرمز خون به خوبی انجام نمی شود و فرد با کم خونی یا تعداد کم گلبول های قرمز خون مواجه می شود. علائم بیماری آنمی یا کم خونی عبارتند از:
- خستگی زودرس
- تنگی نفس
- ضربان نامنظم قلب
- ایجاد زخم در دهان و یا بر روی زبان
- پوست رنگ پریده و یا زرد رنگ
- کاهش وزن
- اسهال
- مشکلات دوره قاعدگی
- ابتلا به عفونت
میزان مورد نیاز ویتامین ب 12 در افراد مختلف
مقادیر نیاز به کوبالامین در تمام رده های سنی بین خانم و آقا یکسان است.
نوزادان زیر 6 ماه : 4/0 میکروگرم
کودکان 7 الی 12 ماه : 5/0 میکروگرم
کودکان 1 الی 3 سال : 9/0 میکروگرم
کودکان 4 الی 8 سال: 2/1 میکروگرم
کودکان 9 الی 13 سال: 8/1 میکروگرم
نوجوانان و بزرگسالان بالاتر از 14 سال: 4/2 میکروگرم
کمبود ویتامین B12
کمبود ویتامین B12 موجب بروز مشکلات زیاد و غیر قابل جبران در سیستم عصبی و مغز می شود. در اثر کمبود این ویتامین، بیماری های افسردگی، اختلال در یادگیری، عدم تمرکز، کاهش حافظه، خستگی زودرس، سردرگمی و کم خونی ایجاد می شود.
کمبود کوبالامین می تواند موجب بروز مشکلات گوارشی مانند یبوست شود. کاهش اشتها و کاهش وزن هم می تواند به دلیل کمبود این ویتامین در بدن باشد. برخی افراد دچار کمبود کوبالامین دچار مشکل حفظ تعادل، بی حسی و یا ایجاد سوزش در دست ها و پاها می شوند.
وجود ویتامین B12 برای حفظ سلامتی جنین بسیار مهم است. نوزادانی که با کمبود کوبالامین متولد می شوند، دچار حرکات غیر عادی مانند لرزش صورت، تحریک پذیری، مشکلات تغذیه ای و اختلال در روند رشد و تکامل هستند.
کمبود ویتامین ب 12 به سیستم مغز و اعصاب آسیب می زند. کمبود این ویتامین موجب بروز شیدایی، سایکوزی و زوال عقل می شود.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین کوبالامین هستند؟
خانم های باردار، خانم های شیرده، کودکان ، سالمندان و گیاهخواران در معرض خطر کمبود کوبالامین هستند. منابع گیاهی نمی توانند ویتامین B12 مورد نیاز بدن گیاهخواران را تامین کنند. سایر کسانی که در معرض کمبود این ویتامین مهم هستند عبارتند از:
- کسانی که با مشکلات روده کوچک مواجه هستند، در معرض کمبود کوبالامین می باشند زیرا جذب این ویتامین در روده کوچک انجام می شود.
- کسانی که مبتلا به بیماری کرون می باشند، در معرض خطر هستند.
- در مبتلایان به بیماری های سلیاک، گاستریت و بیماری التهابی روده جذب مواد مغذی به درستی انجام نمی شود. به همین دلیل دچار کمبود این ویتامین می شوند.
- افرادی که مبتلا به الکلیسم مزمن هستند، هم نمی توانند این ویتامین را به خوبی جذب کنند.
- افراد مبتلا به کم خونی پرنیشینوز که نوعی بیماری خود ایمنی می باشد، ممکن است دچار کمبود این ویتامین باشند.
- افراد دیابتی که از داروی متفورمین مصرف می کنند، در معرض خطر کمبود این ویتامین هستند. زیرا این دارو جذب ویتامین ب 12 را کاهش می دهد.
- کسانی که در سیستم گوارشی خود جراحی انجام داده اند، در معرض کمبود این ویتامین هستند. در جراحی های کاهش وزن که بخشی از معده و یا بخشی از روده کوچک برداشته می شود، مشکل در جذب مواد مغذی از جمله ویتامین ب 12 ایجاد می شود.
کلام آخر
مصرف کافی ویتامین B12 به سلامتی عمومی بدن کمک می کند. مصرف این ویتامین موجب بهبود عملکرد سیستم قلب و عروق، بهبود عملکرد سیستم مغز و اعصاب و تامین انرژی کافی برای بدن می شود. مصرف کافی از این ویتامین برای حفظ سلامت سالمندان، خانم های باردار و مادران شیرده و بهبود روند رشد و تکامل کودکان بسیار مهم است. یادآور می شویم این ویتامین تنها در منابع حیوانی وجود دارد.
